Gizzik duran

[hutame]

I.Dünya Savaşı Sonrası Durum ve Millî Mücadelenin Başlaması

Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devletinin de içinde bulunduğu İttifak Devletlerinin mağlubiyeti ile sonuçlanmış, İtilâf Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında 30 Ekim 1918de hükümleri son derece ağır olan Mondros Mütarekesi imzalanmıştı. Bu mütareke ile Osmanlı Devleti hukûken olmasa bile fiilen sona ermiştir . Zaten savaş sırasında İtilâf Devletleri; İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya yaptıkları gizli antlaşmalarla Osmanlı Devletini aralarında paylaştılar. Yani bir bakıma nüfuz bölgelerini teyit ettiler. Artık mütareke hükümleri galip devletlere bu nüfuz bölgelerini fiilen işgal etme fırsatı verdiği gibi, azınlıklara da harekete geçme imkanı sağlıyordu. Nitekim antlaşma kısa süre sonra uygulanmaya başlandı. İtilâf Devletleri Türk topraklarını fiilen işgal ederek parçalayacak girişimlerde bulunacaklardır.
Mondros Antlaşmasına uygun olarak Türk birlikleri cephelerden geri çekildi ve terhis edildiler. Osmanlı ordusunun mevcudu elli bin askere düşürüldü. Öte yandan devletin ulaşım ve haberleşmesi, askeri önemi olan maden ürünleri İtilâf devletlerinin denetimine geçti. 6 Kasım 1918den itibaren Çanakkale ve İstanbul boğazları İtilâf devletleri kuvvetlerince işgal edildi. Antlaşmanın 7. maddesine dayanarak İngilizler; Çanakkale, Musul, Batum, Antep, Konya, Maraş, Birecik, Samsun, Merzifon, Urfa ve Karsı işgal ettiler. Fransızlar da; Trakyadaki demiryolunun önemli istasyonları ile Dörtyol, Mersin, Adana ile Afyon istasyonunu işgal ettiler .
18 Kasım 1918de Lord Kurzon Avam Kamerasında yaptığı konuşmada; Kürt, Arap, Ermeni, Rum ve Yahudilerin Türk egemenliğinden kurtarılacağını söylemektedir. Ayrıca mütarekenin 24. maddesi de Osmanlı Devleti üzerinde bir Ermeni Devleti kurulmasının yolunu açmaktaydı . Bu madde de; Vilâyat-i Sittede karışıklık çıkması halinde bu vilayetlerin herhangi bir kısmının işgal hakkını İtilâf Devletleri muhafaza ederler , denilmekteydi.
Buna dayanarak, Güney ve Güneydoğu Anadolu, İngiliz, Fransız ve Ermeniler tarafından işgal edildi. İngilizler 8 Kasım 1918de Musula girerken, Fransızlarda 11 Kasım 1918de İskenderunu işgal ettiler. İngilizler Güney Cephesinde Türk kuvvetlerinin Pozantının kuzeyine kadar çekilmelerini istediler. İstanbul hükümeti bunu kabul edince, Çukurova bölgesinde yaşayan Türk ahali haklı olarak tedirginlik duymaya başladı. Adanalılar ilgili makamlara protestolarını bildirip, bölgenin Türk yurdunun bir parçası olduğunu ve koparılamayacağını savundular. Fakat bu girişim İngiliz, Fransız ve Ermenileri durdurmaya yetmemiştir