Trigleia Kilisesi (Mudanya)

[Mağaracı16]

Mudanya Zeytinbağı’nda bulunan bu kilise ile ilgili bilgileri XVII.yüzyıla ait bir el yazması vermektedir. Dr.J.Covel’in yazmış olduğu notlara göre bu kilise Panagia Pantobasilissa’ya ithaf edilmiştir. T.Evangelides XIX.yüzyılda bu yapıyı incelemiş, çan kulesinin 1855 depreminde yıkıldığını, 1883’te onarılan kubbenin orijinal görünümünü yitirdiğini belirtmiştir. Kilisenin son onarımında bu çan kulesi yenilenmiş, batısına da bir kadınlar bölümü eklenmiştir.

Kilise doğu-batı doğrultusunda kapalı Yunan haçı planındadır. Dört sütunlu, kare planlı merkezi mekanı pandantifli bir kubbe örtmektedir. Bunun dışında kalan bölümler ve haçın kolları, bema kubbemsi tonozlarla örtülüdür. Doğu haç kolunun uzantısında yer alan bemada içten yuvarlak dıştan üç cepheli apsid ile pastoforium hücreleri bulunmaktadır. Apsidin cephesi yarım yuvarlak nişler ve tuğla bezemelerle hareketli bir görünüm kazandırılmıştır. Buradaki nişler dikine yerleştirilmiş iki tuğla ve kare taşlarla geometrik motifler ile stilize bitki motifleriyle bezenmiştir.

Kilisenin duvarları dıştan bir sıra tuğla, iki sıra kaba yontma taş ile örülmüştür. Bazı yerlerde de dikine tuğlalarla çerçevelenmiş bir yapı tekniği uygulanmıştır. Kilisenin sütun ve başlıklarından bazıları İon üslubunda ve akantus yapraklı devşirme parçalardır. Duvarlardaki Hz.Meryem’in yaşamı ile ilgili sahneler ve Baş Melek Mikhael’in freskosu bulunmaktadır.


H. Stephanos Kilisesi, Kenolakkos Manastırı Kilisesi, Trigleia Manastırı’ nın İsa Kilisesi, Trigleia Kilisesi
Çeşitli araştırmacıların yukarıdaki farklı isimlerle adlandırdığı yapı orjinalinde bir Bizans Kilisesidir. Araştırmacı Evangelides’ e göre kilise 720-730 yılları arasında inşa edilmiş Kenolakkos Manastırı’ na aittir. Orjinalinde ise Trigleia Manastırı’ na ait İsa Kilisesidir. Çeşitli Bizans kaynakları değerlendirilerek İmparator V. Loe (813-820) döneminde kilisenin baş rahibinin işkence edilerek öldürelen Stephanos olduğu tespit edilir. Bu veriye göre kilise 800 yılından önce tarihlenir.

Camideki kitabelerden kilisenin Hacı Hasan tarafından 1561 yılında Trilye’ nin Türkler tarafından fethi ile birlikte Fatih Camii adı ile ibadete açıldığı anlaşılmaktadır.

Cami etrafındaki bir kaç çeşme

[AYDIN]

muhteşembi yapıymış eline sağlık usta