afyonun köyleri

[aslan6641]

Avdan, Dinar

Avdan, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.Hane sayısı 20 yi geçmemektedir.50 yıl öncesine kadar bu sayı 120 civarında idi.Ancak göç ve geçim sıkıntısı nedeniyle azalmıştır. Genellikle denizli,ısparta,burdur ve antalyaya göç vermiştir.dinar ilçesinin eski köylerinden biridir.Köyün kurulması 4 kardeşten oluşmaktadır.daha sonra bu nüfus artmıştır.avdan köyü şu sıralarda tekrar eski neşeli günlerine dönmeyi amaçlayarak çeşitli şenlikler ile hemşehrilerini toplamaya çalışmaktadır. Avdan köyü Dinar ilçesine 10 km uzaklıkta bulunmaktadır.tepe üzerindeki kratere benzeyen çanakta kurulmuş bir köydür.Bünyesinde 1 doğal göl bulunmaktadır.Ancak bu göl yaz aylarında kurumaktadır. İnsanların geçim kaynağı hayvancılık ve tahıldır.Tahıl ürünü olarak, arpa,buğday, anason, kimyon, şeker pancarı ekilmektedir.

Dinar'ı tepeden gören en yüksek tepeye sahiptir. Son yıllarda Domuz sayısı bir hayli artmıştır.Köyde değişik bitki türleri yetişmektedir.

Tarihi

Avdan Köyü Micanyörüklerinden olup,mocan aşiretide Danişment boyuna bağlıdır.Daniştmend beyliğinin 1178 yılında Selçuklular tarafından yıkılması sonucu 22 oymaktan oluştuğu sanılan Danişmend boyları dağılmaya başlamışlardır.Daha sonra özellikle anadolunun batısına yerleştirilmeleri için Fermanlar yayınlanmıştır.

Bu hususta verilen ferman 18 Nisan 1691 tarihini taşımaktadır.

İskân memuriyetine evvelâ Karaman Valisi ve Anadolu Beyler-beyisi memur edilmişti. Fakat Bağdat valisi Vezir Ahmet Paşaya verildi.

Danişmentli ulusundan iskânları ferman olunan oymaklar şunlardı: Büyük Sermayeli, Küçük Sermayeli, Karalu, Cevanşir, KAŞIKÇI, Gölegir, Mihmandlı, Kürdü, Büyük Süleyman, Gördün göre, Karamanlı Mocan oymakları.

"Rum vilâyetindeki Danişmentli Türkmenleri: Karaca-Kürd, Herekli, Boynu-lncelü, Sarıçalı, Kürtili, Kebir ve Sagir San*dıklı, Büyük Salarlu, Küçük Salarlu, Şerefli, Durdu-Hüseyinlü, Veliler ve diğer bir Kaşıkçı oymağı olmak üzere 22 oymaktan iba*retti.

1659 yılından beri Küçük Mihmandlı Kürdü oymağından bir kısmı bulundukları yerden ayrılıp İzmir kazalarına gelerek, Kuşadası ve civarında evler yaparak yerleşmişlerdi. 1713 de bunlar*dan 36 hanesi Kuşadası'nda, 4 hanesi İzmir'de oturmakta idiler.

10 Mart 1695 tarihini taşıyan ve Genç Mehmet Paşa'ya yazılan hükümde: iskânı kabul etmeyenlerin, kefalet senedlerinde yazılı paraların tahsili isteniyordu.

Bunun üzerine Küçük Süleyman ve KAŞIKÇI oymakları, Hamid Sancağına dahil bulunan Keçiborlu nahiyesine bağlı köylere: Sermayeli, Cevanşir, Gölegir, Karalu oymakları Urİa nahiyesine bağlı köylere yerleştirildiler.

7 ev ile, Değnecik köyüne ise Kaşıkçı oymağı yerleştirildi*ler.

.... Kaşıkçı Oymağı ise Ergenlü, İmanlı-ı Kebir ve sagir köy*lerine iskân oldular.

Avdan Köyü yaylak olark Kumalar yaylasını kullanmış bugünkü bulunduğu alanı ise kışlak olarak kullanmıştır.

Köyün adı genellikle av bölgesi olan kızılbayır ve ömeryatağı bölgesine ava giden insanların nereden geliyorsun sorusuna "avdan" diyerek cevap vermesi sonucu oluşmuş olduğu tahmin edilir.

[aslan6641]

Bademli, Dinar

Bademli, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Dinar-Başmakçı güzergahında yer alan köyümüz Dinar'a 13 klm.uzaklıktadır.Sarıkeçili yörüklerinin oluşturduğu köyümüz sırasıyla Palaz,Aydınlı,Camili,Orta ve Yelalan mahallerinden oluşmakta iken Palaz ve Yelalan mahallelerinin köy olmasıyla halen 3 mahalleli bir idari yapısı vardır..Yoğun ve yetişmiş karaçam ormanları içersinde yer almakta eşsiz doğasıyla gelen misafirleri cezbetmekte,geçim kaynağı olarak küçükbaş hayvancılık,gül ve özellikle bağcılık ile uğraşılmaktadır.Tarım arazisinin sulak olmaması nedeniyle özellikle başta Antalya ve Denizli olmak üzere çeşitli illere göç vermekte ise de Dinar'ın diğer köylerine nazaran genç nüfusu korumaktadır.Köyün okuyan nüfusu ve donanımlı yetişmiş insanı gerek kamuda gerekse özel sektörde Türk insanına hizmet vermektedir.

Tarihi

Köyün adı Badem agaclarinin coklugundan dolayi PAYAM dan gelir.Payam türkcedir ve Badem demektir.1695 yilindan önce oymaklarin buralarda bulunduklari anlasilir.(Kaynak:Cengiz Orhonlu.Osmanli Imparatorlugundaasiretlerin iskani.sayfa:76.

Kültür

Köyün gelenek, görenek ve yemekleri :Tarhana corbasi,bulgur pilavi,keskek,topca,göce sarmasi.

ATA SÖZLERI: Er obanin alevi,kiz evin közüdür. Osurgan köpekten avci cakal dogmaz. Güzelim gülmeleri siritmayla gecirdik.

Coğrafya

Afyonkarahisar iline 125 km, Dinar ilçesine 15 km uzaklıktadır. , Dogusunda.Bilgic köyü.Batisinda:Yelalan ve Akkoyunlu köyü.Kuzeyinde:Tepe ve Gencali köyü. Güneyinde:Palaz köyü

Yer adlari:Magaza tepesi,bölük cam,karaahmet öreni,koca bogaz,gücükburun,kalinagil,cavir deresi,cuma yakasi,orcanlar,catal tapeler,hacioglu mevkii,kavakli cesme,karagüney,güzyurt,horzum yurdu,fedik tepesi,gentarla,gökcekir,bitirakli,GÜRTORU.

[aslan6641]

Bağcılar, Dinar

Bağcılar, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Köy; 1105 yılında, Hacı ile Beşir adındaki iki kişinin gelmesiyle kurulmuş ve ilk adı Hacıbeşirli olmuştur

[aslan6641]

Burunkaya, Dinar

Burunkaya, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Köy adını Antalya-Ankara Karayolu üzerinde buruna benzeyen kaya şeklindeki taştan almış

[aslan6641]

Bülüçalan, Dinar

Bülüçalan, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Bülüçalan bugünkü yerine TCDD'nin demir yolu için gölün önünü açmasından sonra yaklaşık 1930'larda yerleşmişir. Köyün eski adı olan Arabışıh rivayete göre geçmişte köyde yaşayan bir şıh ve onun arap hizmetkarından kalmadır. Yeni ismi olan Bülüçalan köyün şu anki yerine yerleşmeden önce yayladaki arazisine verilen addır. Dağların üstündeki küçük bir düzlük olan bu arazi bülüç alanı demektir. Köy halkı çoğunlukla horzum yörüğüdür. ÖZKAN ve TURAN ailesi köyün en eski ve büyük ailelerindendir. Köy Halkının Büyük Bölümü ÖZKAN ailesindendir.

[aslan6641]

Cerityaylası, Dinar

Cerityaylası, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Cerityaylası köyünün ismi, Oğuz Türkleri Avşar yörüklerinin Cerit boyundan gelmektedir, Cerit boyu mensubu köy halkının, şu anda bulunduğu yere Cumhuriyet öncesi yıllarda kışlak olarak kullanılan Yapağlı ve Gökgöl köylerinin arasındaki düz araziden, yaylak olarak kullandıkları mevcut köye çıkarak yerleştikleri bilinmektedir. Cerityaylası halkı arazi yetersizliği ve nüfusun hızlı artışı nedeniyle 1960 yıllarda başta İzmir ili olmak üzere göç vermeye başlamıştır. Şu anda Özellikle İzmir ve Denizli illeri ile Türkiye genelinde Cerityalalıya rastlayabilirsiniz.

Kültür

Kız beğenme, kız görme, oğlan görme, lokum yeme, nişan, ekmeği, odunu, kına gecesi, düğünü evrelerinden oluşan düğünlerde, ilk önce kız beğenilir, aile kadınlarından oluşan bir gurup beğenilen kızı evinde görmeye gider, evinde görülen kız tarafı oğlan tarafını görmek için oğlan tarafının evine kadın akrabaları ile gelir, anlaşılabilirse istemeye karar verilir, kız istemek için her iki aileyi tanıyan her iki ailede söz hakkı bulunan büyüklerle birlikte kız evinden gün alınarak kız istemeye gidilir, teklif belirtildikten sonra kız evine düşünme süresi verilir, kız evi teklifi değerlendirip olumlu veya olumsuz şeklinde oğlan evine aktarılır. Olumlu sonuç alınması durumunda oğlan evi akrabaları ile birlikte Dinar ve havalesinin eski meşhur lokumlarından kasalarla alarak kız evine giderler, kız evide akrabalarını lokum için çağırdığı için her iki aile o gün tatlı yiyerek kaynaşırlar, şartlar, düğün günü, alınacak takılar bu gün konuşularak karara bağlanır.

İlerleyen günlerde Nişan yapılarak bu anlaşma tüm köylüye duyurulur. Nişanda kız ve oğlana birer yüzük takılarak başlarının bağlandığı belgelenir. Düğün günü yaklaştığında oğlan evinin akrabaları bir araya gelip kadınları düğünde yenilecek ekmekleri, erkekleride düğünde yemek ve ekmek pişirilecek odunları hazırlar. düğünler cuma günü akşam üstü başlar, çalgıcılar cuma akşamından müzik çalmaya başlar, genellikle zeybek oyunları oynanır, teke yöresi özelliklerini taşıyan halk oyunları köyün genelenksel oyunlarıdır.

Eğlenceler cumartesi ve pazar günü sürer, pazar günü öğleyin gelen misafirlere sütlü ya da yoğurtlu tabir edilen geleneksel düğün çorbası, tas kebabı, pilav ve un helvasından oluşan yemek ikram edilir, bu yemeğin haricinde cuma günü gelmeye başlayan yatılı misafirlere köylü evini açar, misafirleri kaldıkları evde ya da düğün evinde ayrıca yemek yapılır. Yemekten sonra damat giydirilir, takı takılır ve hep beraber oluşturulan konvoyla gelin almaya gidilir. Anlatılan bu olayların tamamı ayrı bir yazı konusu olup, burada yüzeysel anlatılmış detaya girilememiştir.

=Bayramlar=

Köy halkını birbiri ile kaynaştıran en önemli unsurlardan birisidir bayramlarımız, günler hatta haftalar öncesinden ev halkının giyeceği elbise, ayakkabı vs. Dinar pazarından alınır, evler badanalanarak genel temizlik yapılır. Arefe günü ikindi namazı sonrası camide kılınan namazdan sonra toplu olarak mezarlık ziyareti yapılır, bu arada köyün kadınları hazırladıkları pişi dediğimiz hamur işi yiyeceği köyün çocuklarına dağıtır. Arefe gecesi erken yatılır, bayramlıklar baş köşede hatta bazılarının kucağında sabaha kadar giyilmeyi bekler, sabah erkenden namaza kalkan aileler çocuklarınıda bayram namazına hazırlar, evin erkekleri namazı kılmak için camiye gittiklerinde hanımlar genel temizlik amacıyla evinin önünü ve bahçesini temizler, erkekler eve döndüklerinde ilk önce ev halkı ile bayramlaşır, kahvaltı sonrası, şayet aile yaş olarak küçükse ilk önce baba ve annelerinden başlayarak köyün yaşlılarını el öpmeye çıkarlar. Misafirlere kurban bayramı ise kavurma, Ramazan bayramı ise el yapımı baklava ikram edilir. Evin oğulları evli bile olsalar bayram günün babasının evinde geçirirler, tüm köy bayram boyunca birbirleri ile görüşür. Bayramların ön önemli özelliklerinden biriside köyden ekonomik nedenlerle veya işi gereği ayrılanlar, bayramları bir fırsat bilerek bayramı köyde geçirmek için gelirler, buda bayramlara ayrı bir renk katar.

=Festivaller=

Dinar'da faaliyet gösteren Cerityaylası kültür ve yardımlaşma derneğinin katkıları ile her yıl haziran ayında düzenlenen geleneksel Cerityaylası Ayran Şöleni, diğer illerde ve Dinar mierkezde ikamet eden Cerityaylalılar ile yakın köy ve kasaba halklarını bir araya getirmektedir.

=Coğrafi Konum=

Afyonkarahisar iline 125 km, Dinar ilçesine 15 km uzaklıktadır.Adındanda anlaşılacağı üzere bir yayla olan cerityaylası denizden 1500 metre yükseklikte, dağlık bir arazide kurulmuştur. Köy arazisinin genelini dağlar oluşturmakta, kısım kısım düzlüklerde tarlalar bulunmaktadır. Dinar ilçesinin yaşanılan tek yaylası olan köyümüz, görülmeye değer manzarası ile misafirlerini beklemektedir. Kavlak mevkiinden bakıldığında, Dinar, Sandıklı, Çivril ve Dazkırı ilçelerinin tamamını kuşbakışı önümüze seren manzarası doyumsuzdur.

[aslan6641]

Çağlayan, Dinar

Çağlayan, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Arşiv belgelerinde Danişmendli Türkmenlerine dair ilk kayıtlara Başbakanlık Osmanlı arşivinde bulunan tahrir defterlerinde rastlanılmaktadır. Bunlarınen önemlisi 200 numaralı Diyarbekir tahrir defteri olup, Danişmendli kazasının ana unsurunu teşkileden Türkmenler ilk defa burada görülmektedir.Danişmendli aşireti, defterin 963 ve 964 sayfalarında bulunmaktadır. Danişmendli Türkmenleri kaza statüsünü muhafaza etmekle beraber 17yy. ortalarında Aydın Evi ve Rum Evi olmak üzere ikiye ayrıldılar.Çağlayan Köyü’ne yerleşen Gölegir Aşireti Aydın Evi grubuna bağlıdır.

GÖLEGİR AŞİRETİ

İlk tahrirde görülmeyen Gölegir Aşireti, 1656 yılında 51 hane ile temsil bennak yazılmıştı.1659 sayımında ise nüfusları 55’i bennak olmak üzere 80 haneye çıkmıştır.Bununla birlikte koyun ve develerin nüfusa parelel bir artış görülmemesi yüzünden 1661-1662 yılında tashihi yoluna gidilmiş; deve ve koyunların miktarlarında bazı eksiltmeler yapılmıştır.Gölegir cemati Aydın evi içinde yeralmıştı.Onlar Sandıklı kazasında Cadı, Horu, Kıranbeğli, Kazganpınarı, Seyidli, Çavuşlar, Küflüağıl/Gölağıl? ve Urla kazasında Okçular adlı köylere iskan oldular.

Bir başka kaynağa göre; Kaşıkçı oymağı ile Gölegir'e bağlı Mirili, Şehsuvar, Dokuzlu obaları da iskânı kabul ettiler. Buna dair 1694 Nisan ayı tarihini taşıyan Sandıklı kadısı tarafından bir hüccet verilmişti. İsmi geçen oymak ve obalar Sandıklı nahiyesindeki köy ve mezralara yerleştirildiler. Bu tarihlerde köyümüz Sandıklı’ya bağlı idi.--Hhhuseyin 17:03, 2 Ağustos 2008

FARSAKLAR/VARSAKLAR

Tarsus Türkmenleri veya Farsaklar/Varsaklar,Ulaş,kusum,Kuştemir,Esenli,Gökçeli,Elvan lı ve Orhan Beyli boylarından oluşuyordu Bu boyların altında 300'den fazla cemaat bulunmaktaydı.Varsaklar,Karamanoğulllarının siyasi tarihinde etkin rol oynamışlar.Osmanlı-Karamanlı mücadelesinde Karamanlıların yanında yer almışlardı.Osmanlı hakimiyeti döneminde sakin bir hayat süren Farsaklar/Varsaklar, Tarsus ve çevresine iskan olmuşlardı.

Köyümüzde bulunan Farsaklar sülalesi,bunların bir uzantısı olmalıdırlar.

KARACAOĞLAN, güney illerimizdeki yaygın bir söylentiye göre Adana'nın ilçesi olan Bahçe'ye bağlı Farsak köyünde doğmuştur.

"Kozan Dağından neslimiz Arı Türkmendir aslımız Varsak’tır durak yerimiz"

dizeleri de bu söylentiyi doğrulamaktadır.

Farsaklar, dağlık yer*lerde oturmayı seven, sert, hırçın, isyancı bir aşirettir. Bu özelliklerin oluşturduğu "isyan", "hırçınlık", "üstünlük", "yiğitlik" gibi duyguların işlendiği "varsağı" türü, halk edebiyatımıza Karacoğlan tarafından kazandırılmıştır. Bu da onun Farsaklı olduğunun belirgin bir kanıtı olarak gösterilebilir.

KAYNAK: Danişmentli Türkmenleri,Tufan GÜNDÜZ-İnternetten alıntılar.--Hhhuseyin 19:25, 9 Mart 2009

HAZIRLAYANLAR: Hüseyin YÜCEL Hilmi Dilmen İlköğretim Okulu Öğretmeni-ISPARTA

Mehmet YÜCEL Emekli Öğretmen

NOT

Gölegir aşireti, Azerbaycan'dan gelme bir Türkmen aşiretidir. Afyon bölgesine iskanları sırasında aşiretin başında bulunan kişi, Avşar oğlu Abdurrahman'dır. Bu husus esasen Gölegir aşiretinin Oğuzların Avşar boyundan olduğunu gösteriyor.

[aslan6641]

Çayüstü, Dinar

Çayüstü, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

köy bir dinarın türkmen köylerinden olup türkmenlerin 1600 yy isyanlarından sonra yerleştigi bir köydür,eski adı gımıllı

[aslan6641]

Çobansaray, Dinar

Çobansaray, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Köyün adı Porsama köyüne eski dilde kullanılan pörçümü kelimesinin Pörçüme yani aslını yitirme anlamında emrini bildirmektedir. Porsama yani Pörçüme, aslını yirtirme anlamında miras bir öğüt niteliğindedir. bazı sülalelerimz; *Aşıklı*

Kültür

Köy; Türkmen köyü olup, Türkmen gelenekleri yaşatılmaktadır.

[aslan6641]

Çürüklü, Dinar

Çürüklü, Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Köyün kuruluşu 320 yıl öncesine dayanır. Köyün Osmanlı devleti zamanında Kütahya sancağına bağlı olduğu bilinmektedir.