Osman bin Affan Radiyallahu Anh

[bozkurt78]

Babası Affan, dedesi Ebu’l-As’dır. Annesi Erva binti Kureyzi olup Müslüman olanlardandır. Lakabı ise Ebu Amr’dır. Hicretten 47 yıl önce miladi 577 yılında dünyaya gelmiştir. Ebu Bekir (Radiyallahu Anh)’ın teşvikiyle Müslüman olmuştur.
İman eden erkeklerin dördüncüsüdür Zeyd, Ali, Ebu Bekir ve Osman. Beşinci atası Abdi Menaf’ta Rasulü Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile nesepleri birleşir. Kendisi Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in üçüncü halifesi, damadı ve Ebu Bekir ile Ömer’den sonra ümmetin en üstün simasıdır.
Rasulü Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in kızı Rukayye (Radiyallahu Anha) ile evlenmiş, ailesi ile önce Habeşistan’a, sonra da oradan Medine’ye hicret etmiştir. Bedir savaşı esnasında hanımı Rukayye (Radiyallahu Anha) hasta olduğu için Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından bu savaşa katılanların sevabı ve ganimet payı ile vaat olunarak Medine’de bırakılmış, ordu savaştayken Rukayye (Radiyallahu Anha) vefat etmiş ve savaş dönüşünde Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), diğer kızı Ümmü Külsüm (Radiyallahu Anha)’yı Osman (Radiyallahu Anh)’a nikahlamıştır.
Bu yüzden kendisine Zu’n-Nureyn iki nur sahibi lakabı verilmiştir. Osman (Radiyallahu Anh) bu savaş hariç diğer savaşlara katılmıştır. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından birçok kere cennetliklerden olduğu üzere müjdelenmiştir.
İlmi, ameli, cihadı ve malının çokluğuyla beraber İslam uğrunda büyük maddi fedakarlığı ve benzeri birçok meziyetleri ile üstün bir şahsiyete ve mevkiye sahip idi. Yaptığı en önemli işlerden birisi Kur’an’ı çoğaltarak İslam ülkelerinin sayılı şehirlerine birer adet göndermesidir.
Buhari 3456
Osman (Radiyallahu Anh) hayasıyla nam yapmıştı. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir gün Aişe (Radiyallahu Anha) validemizin evinde iki baldırını açmış uzanır olduğu halde yanına önce Ebu Bekir (Radiyallahu Anh), biraz sonra da Ömer (Radiyallahu Anh) gelmiş, onların gelişi sebebiyle halinde bir değişiklik yapmamıştır.
Ancak Osman (Radiyallahu Anh) yanına girmek için izin istediğinde hemen doğrulup baldırını örtmüş ve onu karşılamıştır. Buna hayret eden Aişe (Radiyallahu Anha) misafirler çıktıktan sonra bunun sebebini sorunca Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“Kendisinden meleklerin bile haya ettiği kimseden ben haya etmeyeyim mi?” diye cevap vermiştir.
Müslim 2401/26, Ahmed 1/74
Osman (Radiyallahu Anh) servetinden İslam uğruna cömertçe harcayan bahtiyar zenginlerdendir.
1) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve sahabileri Medine’ye hicret ettiklerinde burada Kuba civarındaki Rume kuyusundan başka tatlı su bulunmuyordu ve insanlar o kuyunun suyundan ücretle su alabiliyorlardı. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
“Kim Rume kuyusunu satın alıp kazdırır ve vakfederse cennette o kuyudan daha hayırlısı onundur” buyurmuş, bunun üzerine Osman (Radiyallahu Anh) bu kuyuyu satın alarak vakfetmiştir.
Buhari 2626, Tirmizi 3945, 3949
2) Tebuk Seferi, kıtlığın şiddetli olduğu bir seneye ve yazın en sıcak olduğu bir zamana tesadüf ettiğinden bu sefere ‘Sıkıntı Seferi’, bu sefer için hazırlanan orduya da ‘Sıkıntı Ordusu’ denilmiştir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
“Sıkıntı Ordusu’nu kim donatır, teçhiz ederse onun için cennet vardır” buyurmuş, müteakiben Osman (Radiyallahu Anh) bu orduyu ticaret kervanı olan develerinden 950 deve ve 50 at ile teçhiz etmiş, ayrıca Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yanına girerek 1.000 dinar para vermiştir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) o paraları eliyle alt-üst eder olduğu halde:
“Bugünden sonra Osman ne yaparsa yapsın, kendisine zarar vermez” buyurmuştur.
Buhari 2626, Tirmizi 3947, 3949
3) Mescidi Nebevi, insanlara dar gelmeye başlayınca Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
“Kim, falan ailesinin arsasını cennetten daha hayırlısı karşılığında satın almak ve mescide katmak ister?” buyurmuş, müteakiben Osman (Radiyallahu Anh) o arsayı almış ve mescide dahil etmiştir.
Tirmizi 3949, Nesei 3590
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir gün bir bostanın içinde, bir kuyunun başında Ebu Bekir ve Ömer (Radiyallahu Anhuma) ile beraber otururken yanlarına girmek için müsaade isteyen Osman (Radiyallahu Anh) için:
“Ona giriş için izin ver ve kendisine isabet edecek bela ve musibet karşılığında onu cennetle müjdele!” buyurarak ve bir defasında da bir fitneden bahsedip:
“Osman, o fitnede mazlum olarak öldürülecektir,” buyurarak bir mucize olmak üzere Osman (Radiyallahu Anh)’ın bir musibet neticesinde şehit edileceğini ve cennetliklerden olduğunu bildirmiştir.
Buhari 3451, Müslim 2403/28, Tirmizi 3953
Osman (Radiyallahu Anh) sahabiler arasında da sevilir ve saygı duyulurdu. Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) şöyle demektedir:
“Bizler Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in zamanında sahabeden hiçbirini fazilette Ebu Bekir ve Ömer hariç Osman (Radiyallahu Anh)’a denk tutmazdık. O üçünden sonra diğer sahabileri getirir ve onların arasında fazilet farkı aramazdık.”
Buhari 3454, Tirmizi 3952
Osman (Radiyallahu Anh), sahabiler arasında sözü dinlenir biri olduğu gibi Mekke müşrikleri arasında da hürmet edilen birisiydi. Hudeybiye Gazvesinde Mekke müşrikleri ile görüşmesi için Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından şeref ve nüfuz sahibi olarak Osman (Radiyallahu Anh) gönderilmişti. Onun dönüşü biraz gecikince de Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) 1.400 veya 1.500 sahabisinden asla geri dönmemek şartıyla savaşmak üzere söz almış ve sahabiler de bey’at etmiştir. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) en son olarak sağ elini işaret ederek:
“Bu Osman’ın elidir” demiş, onunla sol eli üzerine vurup:
“İşte bu Osman için bey’attır” buyurarak onun da bu Rıdvan Bey’at-ı sebebiyle sevap elde etmesini ve Fetih suresi 18. ayette beyan edilen Allah’ ın rızasını kazanmasını sağlamıştır.
Buhari 3456, 3892
Osman (Radiyallahu Anh), Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den 146 hadis rivayet etmiştir.
Cevamiu’s-Sire 259
Kendisinden de çocukları Ömer, Ebban ve Said ile amcaoğlu Mervan bin Hakem, İbni Mes’ud, İbni Ömer, İbni Abbas, İmran bin Husayn, Ebu Hureyre, Ahnef, Said bin Müseyyeb ve başkaları rivayet etmişlerdir. Ömer (Radiyallahu Anh)’ın vefatı neticesinde hicri 23 yılında halife seçilen Osman (Radiyallahu Anh)’ın hilafeti toplam 11 yıl 11 ay 20 gün sürdü.
Cevamiu’s-Sire 336
Osman (Radiyallahu Anh)’ın döneminde Kıbrıs, Afrika kıtası, Afganistan, Horasan, Azerbeycan ve Türkistan İslam topraklarına katıldı. Hilafetinin ilk 5 yılı ahlakının yumuşaklığı sebebiyle sorunsuz olarak devam etti. Bundan sonra idarede akrabalarını görevlendirmeye ve onların sözünü dinlemeye başladı.
Hatta Ömer (Radiyallahu Anh) tarafından Kufe’ye emir olarak atanmış olan Sa’d bin Ebi Vakkas (Radiyallahu Anh)’ı Kufe valiliğinden azledip yerine ana bir kardeşi Velid bin Ukbe’yi atamıştır ki, o içkili halde insanlara namaz kıldırmıştır.
Akrabalarını kollaması sebebiyle insanlar rahatsızlık duymuş ve dedikodu yapmaya başlamışlardı. Bunlar neticesinde kışkırtma ve aleyhinde halkı isyana teşvik etme faaliyetleri yoğunlaştı. Osman (Radiyallahu Anh)’ın rahatsız olanları ikna etme çalışmaları netice vermeye başladığı anda çalınan mührü ile kendisinden habersiz olarak ağzından yazılan bir mektup sebebiyle iş çığırından çıktı.
Halifelikten çekilmesi tekliflerini, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in:
“Ey Osman! Eğer Allah sana bir gün bu işi halifeliği verir de, münafıklar Allah’ın sana giydirdiği bu gömleği soymaya kalkışırlarsa sakın sen o gömleği soyma!” talimatı sebebiyle kabul etmeyerek reddetmiştir.
Evini muhasara altına alan Mısırlıları engelleme girişimleri boşa çıkmış ve bir kısım baği (azgın) tarafından evinde Kur’an’ı Kerim okurken hicri 35. yılı 18 Zilhicce Cuma günü 80 küsür yaşında iken şehit edilmiş ve Cennetü’l-Baki’ye defnedilmiştir.
Tirmizi 3951, İbni Mace 112
Allah ondan razı olsun ve bizi kendisine komşu kılsın.