Ömer bin el-Hattab Radiyallahu Anh

[bozkurt78]

Fil olayından 13 yıl sonra miladi 584 yılında Mekke’de doğdu. Babası Hattab, annesi Ebu Cehil’in kız kardeşi Hanseme binti Hişam’dır. Kureyş kabilesinin ileri gelenlerindendir. Baba tarafından nesebi Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile Ka’b bin Lüey’de birleşir.
Ömer (Radiyallahu Anh)’da, Ebu Bekir gibi Rasulü Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in kayın babası ve ikinci halifesidir. Cesareti, kahramanlığı, adaleti ve dirayetiyle dünyaya nam salmıştır. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tarafından hak ile batılı birbirinden ayırt eden manasına gelen ‘Faruk’ lakabı ile lakaplandırıldı. Ömer (Radiyallahu Anh)’ın hak dini seçmesiyle Müslümanların sayısı 40’ı buldu ve o gün Müslümanlar dışarı çıkarak İslamiyetlerini ilan ettiler. Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anhuma):
“Ömer Müslüman olduğundan beri hep izzetli olmuşuzdur” demektedir.
Buhari 3615
Müslümanlığını ilk açığa vuran kişi de, ‘Emiru’l-Mü’minin’ diye vasıflanan ilk halife de Ömer (Radiyallahu Anh)’dır.
Heysemi Mecmau’z-Zevaid 9/61, 63
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Ömer Müslüman olmadan önce:
“Allah’ım! Ebu Cehil ve Ömer bin el-Hattab’dan sana en sevgili olanı ile İslam’ı aziz kıl!” diye dua etmiştir.
Tirmizi 3926, Heysemi 9/61
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) daha hayatta iken birçok kereler onun cennetliklerden olduğu müjdesini vermiştir.
Buhari 3439, 3449
Kendisi Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e Ebu Bekir’den sonra insanların en sevgilisi idi.
İbni Mace 102
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Allah, hakkı Ömer’in dilinde ve kalbinde kılmıştır.”
İbni Mace 108, Tirmizi 3927
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu sözüyle onun Allah katındaki değerine işaret etmiştir. Her ne zaman bir olay olmuş ve halk onun hakkında ihtilaf etmişse Allah-u Teâlâ o hadisede Ömer’in beyan ettiği görüşe uygun ayet indirmiştir.
Tirmizi 3927
Bunlardan bazılarını zikredelim:
1) Ömer (Radiyallahu Anh):
“Ya Rasulallah! Makamı İbrahim’i namazgah edinsek” demiş, Allah (Azze ve Celle):
“…Makamı İbrahim’den bir namazgah edinin.” Bakara 125. ayetini indirmiştir.
Tirmizi 3927
2) Ömer’ul-Faruk (Radiyallahu Anh):
‘‘Ya Rasulallah! Emretsen de eşlerin perde gerisinde bulunsalar. Çünkü onlarla iyi kişiler de konuşabilir, kötüler de’’ demiş, akabinde Allah (Azze ve Celle):
“…(Nebi’nin) eşlerinden bir şey istediğinizde perde gerisinden isteyin. Bu hem sizin kalpleriniz, hem de onların kalpleri için daha temiz bir davranıştır…” Ahzab 53. ayeti nazil olmuştur.
Buhari 490, Müslim 2399/24
3) Bedir savaşında Müslümanlar 70 kafiri esir almışlardı. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onlar hakkında yapılacak işleme dair sahabesiyle istişare yaptı. Ömer (Radiyallahu Anh) öldürülmeleri, diğer sahabiler fidye karşılığı serbest bırakılmaları görüşünü ileri sürdüler. Neticede serbest bırakıldılar. Bunun üzerine Allah (Azze ve Celle):
“Yeryüzünde ağır basıncaya kadar hiçbir Nebi’ye esirleri bulunması yaraşmaz. Siz geçici dünya malını istiyorsunuz, halbuki Allah, ahireti istiyor... Allah tarafından önceden verilmiş bir hüküm olmasaydı aldığınız fidyeden ötürü size mutlaka büyük bir azap dokunurdu.” Enfal 67, 68. ayetleri nazil oldu.
Müslim 2399/24
4) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in zevcelerinin ikisinden kaynaklanan bir kıskançlık sebebiyle bazı tatsızlıklar olmuş ve bu olaylar sebebiyle, Tahrim suresinin ilk ayetleri inmişti. Ömer (Radiyallahu Anh) onlara bu mesele için kızıp:
“Eğer Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) sizi boşarsa yerinize Rabbinin sizden daha hayırlılarını vermesi ümit edilir” demiş, akabinde Allah (Azze ve Celle):
“Eğer o sizi boşarsa Rabbi ona sizden daha iyi, kendini Allah’a veren, inanan, sebatla itaat eden, tevbe eden, ibadet eden, oruç tutan dul ve bakire eşler verebilir.” Tahrim 5. ayetleri nazil oldu.
Buhari 490
5) Münafıkların lideri Abdullah bin Ubeyy bin Selul vefat ettiğinde, değerli bir sahabi olan oğlu Abdullah (Radiyallahu Anh) babasının kefeni olmak üzere Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in gömleğini istedi ve babasına cenaze namazı kılmasını talep etti. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gömleğini verdi, namaz için davrandığında ise Ömer (Radiyallahu Anh) buna razı olmayarak:
−“Allah seni münafıklara namaz kılmaktan nehyettiği halde ona namaz mı kılacaksın?” dedi.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“Allah beni bu hususta muhayyer bıraktı. Ben istiğfarımı yetmiş seferin üzerine çıkaracağım” dedi ve cenaze namazını kıldırdı.
Aziz ve Celil olan Allah’da:
“Onlardan ölen hiçbir kimseye namaz kılma ve onun kabri başında da durma! Onlar Allah ve Rasulü’nü inkar ettiler ve fasık olarak öldüler.” Tevbe 84. ayetini indirdi.
Müslim 2400/25, Buhari 4409
Bunun gibi ayetleri İbni Hacer onbeş, Suyuti yirmibir’e çıkarmaktadır.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ömer (Radiyallahu Anh)’ı çeşitli cihetlerden övmüş ve faziletini bildirmiştir:
1) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Bir defasında Ben uyurken süt içtim. O kadar içtim ki, şimdi bile onun kanıklığının tırnaklarımdan sızdığını duyuyorum. İçtikten sonra artığımı Ömer’e verdim”
Sahabiler:
−Bunu neye yordun ya Rasulallah?” dediler.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“İlme yordum” buyurarak, Ömer (Radiyallahu Anh)’ın ilmi seviyesine işaret etmiştir.
Buhari 3440, Müslim 2391/16
2) Yine Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir defasında şöyle buyurdu:
“İsrailoğullarının içinde öyle kimseler vardı ki, Nebiler derecesinde olmadıkları halde kendilerine ilham olunurdu. Eğer ümmetim içinde de bunlardan bir kimse bulunursa şüphesiz ki o Ömer’dir.”
Buhari 3445, Müslim 2398/23
3) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir rüyasını şöyle anlatmıştır:
“Bana rüyamda birtakım insanlar arz olundu. Üzerlerinde gömlekler vardı. Gömlekler kiminin memesine, kiminin ise bundan daha az yerine ulaşıyordu. Ömer’in üzerinde ise (eteklerini) yerde sürüdüğü bir gömlek vardı.”
Sahabiler:
−Bunu nasıl tevil ettin? dediler.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
−“Din ile tevil ettim” buyurdu.
Buhari 3447, Müslim 2390/15
4) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Eğer benden sonra Nebi olsaydı, o muhakkak Ömer olurdu.”
Tirmizi 3931
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu sözüyle Ömer (Radiyallahu Anh)’ın faziletini, ilmini ve dirayetini izhar etmiştir.
5) Yine Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Ömer (Radiyallahu Anh)’a hitaben:
“Ey Ömer! Nefsim elinde olan Allah’a yemin ederim ki, sen bir yolda giderken şeytan seninle asla karşılaşmaz, o muhakkak senin yolundan başka bir yola yönelip gider” buyurarak insan ve cin şeytanlarının ondan kaçtığını bildirmiştir.
Buhari 3442, Müslim 2396/22, Tirmizi 3935, 3936
Ömer (Radiyallahu Anh), mal varlığının yarısını Allah için tasadduktan çekinmeyecek kadar cömert bir insandı. Oğlu Abdullah (Radiyallahu Anhuma) onun için şöyle demektedir:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hariç, Ömer’in derecesinde güzel huylu hiçbir kimseyi katiyyen görmedim. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in vefatından Ömer’in hayatının son bulmasına kadar Ömer (Radiyallahu Anh) insanların en ciddisi ve en cömerdiydi.”
Buhari 3444, Ebu Davud 1678, Tirmizi 3919
Ömer (Radiyallahu Anh)’a Hayber ganimetlerinden çok değerli bir arazi düşmüştü. O, bu araziyi Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile istişare etti ve orayı; mülkiyetinin satılamayacağını, hediye edilemeyeceğini ve miras olarak paylaşılamayacağını belirterek ürününün fakirlere, yakın akrabalara, kölelere, Allah yolunda cihat edenlere, yolda kalmışlara ve yolculara tahsis edilmesi üzere vakfetti.
Buhari 2579, Müslim 1632/15
Ömer (Radiyallahu Anh), Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in:
“Kıyamet günü bütün nesepler ve sebepler kopmuş olacaktır. Sadece benim nesebim ve sebebim kesilmez.”
Heysemi 4/27
Bu hadis sebebiyle Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile nesepçe bağ kurmak için Ali bin Ebi Talib (Radiyallahu Anh)’ın kızı Ümmü Külsüm ile nikahlanmıştır.
Sahabiler Ömer (Radiyallahu Anh)’dan çok çekinirler, bir o kadar da severler ve saygı gösterirlerdi. Ali (Radiyallahu Anh):
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve Ebu Bekir’den sonra insanların en hayırlısı Ömer’dir” demektedir.
İbni Mace 106
Yine Ali (Radiyallahu Anh), Ömer (Radiyallahu Anh) vefat ettiğinde onun için gıyaben:
“Yaptığın işlerin benzeriyle Allah’a kavuşmak istediğim senden daha sevgili birini arkanda bırakmadın. Allah’a yemin ederim ki, ben Allah’ın muhakkak seni iki dostunla beraber bulunduracağını kuvvetle zannediyorum…” demiştir.
Buhari 3443, Müslim 2389/14
Kendisinden 537 hadis rivayet edilen Ömer (Radiyallahu Anh)’ın hilafeti 10 yıl 6 ay 15 gün sürdü. Ömer (Radiyallahu Anh)’ın zamanında Şam, Ürdün, Irak, Batı Trablus, Ermenistan, Kudüs ve Mısır İslam topraklarına dahil edildi ve insanların lehine İslam hükümleri benzeri vaki olmayacak şekilde kararlaştı. Bunlara paralel olarak ganimet ve servet de çoğaldı.
Cevamiu’s-Sire 258, 335
Ömer (Radiyallahu Anh) hicri 23. yılın Zilhicce ayının 26. günü sabah namazında iken Mugire bin Şu’be (Radiyallahu Anh)’ın İranlı Mecusi kölesi tarafından hançerlendi. Bu köle safları yara yara kaçarken on üç kişiyi daha hançerledi ve bunlardan yedisi öldü. Kafir köle yakalanınca intihar ederek kendini öldürdü.
Ömer (Radiyallahu Anh) sabah namazını Abdurrahman bin Avf (Radiyallahu Anh)’a kıldırttı, namazın bitiminde evine taşındı. Yaraları tedaviye başlanınca önce nebiz, sonra süt içirildi, her ikisi de yaralı olan karnından dışarı çıktı. Bu esnada oğlu Abdullah (Radiyallahu Anh)’a borçlarını hesaplattırdı.
Bir devlet başkanı olan Ömer (Radiyallahu Anh)’ın borçlarının toplamı 80.000 kadardı! Borçlarının ödenmesini vasiyet etti. Aişe (Radiyallahu Anha) validemize haber gönderterek iki arkadaşının yanına gömülmek için izin istedi. Aişe (Radiyallahu Anha) validemiz ise:
“Ben burayı kendim için düşünüyordum ama bugün Ömer’i kendi nefsime tercih ediyorum” diyerek izin verdi. Kendisinden sonraki halifeyi tayin etmesi istenince bundan imtina etti ve halife tayini için 6 kişilik bir heyet tayin etti.
Onlar Ali, Osman, Zübeyr, Talha, Sa’d bin Ebi Vakkas ve Abdurrahman bin Avf (Radiyallahu Anhum) idi. Gıyabında yeni halifeye nasihat etti ve kuvvetli rivayete göre 63 yaşında vefat etti.
Buhari 3460
Allah ondan razı olsun ve bizi kendisine komşu kılsın.