manukyan

[hutame]

sıtede varmı görmedım bende atam dedım

ORTA ANADOLU KÜÇÜK ASYA:40 saat içinde olan bölgede Anda dağı Sakarya yeşildağ da denir. Bu merkezde 39 sene 11 ay 29 gün 19 saat eşkıyalık yaptık ve büyük soygunlar yaptık. Deniz korsanı Tımoryanı ve çete başI maıyeti ile Prepetis Marmara deniz sahilinde mine reis burnu civarında içinde deniz girintisi kıvrıntısı yaptığı Bacalı mağara yakınlarında 4 adacıklar karşısından bir yola çıkarak yürüdük ilerde altından acı su geçen mermer ayaklı kemerli halkalı Efem Avam köprüsünü geçerek 4-4,5 saat ileride 3 gözlü kemer köprüden geçerek doğuya 1,5 saat ilerde oldukça sivri ve yüksek karatepeye vardık................................ Karatepeye çıkarken de bir yerli anataş üzerine kabartma Çerkez eğerinin takım olarak yaptık. Kantarmasına da katlanmışça vaziyette eğerin üst kaşına taktık. Bu civarda 3 kaynak vardır. Kurt tepenin eteğidir. Zirveye çıktığımızda iki renkli mermerden oldukça büyük boyu iki kulaç 1,85 santim eni bir kulaç 150 santim olan bir tekneyi ana taşa kurnazlıkla yaptık. Ve bir köşesini kasten kırdık şarka gelen köşesini....................... Teknenin sağ ön tarafında rusca yazılar yazılmıştır. Görünmez kapalıdır.bu tekneye çok yakın domuz kotrası vardır. Önünde güneyinde 18 santim bu kotraya 18 basamakla demir ızgaralarla içini girilir. Tekneye kuzeyden güneye gelirken kaldırım bir yol dereye iner yolun bitiminde iki kaya bulunur. Bu kayanın birinde leğen ibrik resmi vardır. Buraya yakın dokuz lokmalı zincir resmi mevcuttur. Karatepenin doğusunda büyük bir mezarlık çok tarihidir. Karatepenin üzerinde yatır mevcuttur. Karatepenin batı kuzeyinde bir taş yığını vardır. Karatepenin üzerinde bir kayada 21 lokma zincir vardır. Karatepedeki işlerimizi bitirdikten sonra vezir tepeye vardık. Vezir tepede tam zirvede etrafı kaldırım taşı döşeli 22 adım boyunda bir vezir mezarı yaptık. Bu tepede 4 köşe bir taşta çıplak sol ayak resmi vardır. Burada kayada yay ok resmi vardır. Tepede bir taşın üzerinde tabanca resmi vardır. Vezir tepeden güneye dönersek bir köy bir de vezir köprüsü vede mandıra yerleri görünür. Vezir tepenin poyrazında bir iki dönüm kadar büyüklüğünde bir sazlı göl vardır. Bu gölün ortasında adacık halinde bir karataşta 2 adet güvercin resmi yaptık. Biri yalaktan su içer, biri içmiş yukarı bakar. Bu taş aslında bir çeşmenin yalak taşıdır. Bu gölün doğu kısmı yarıktır. Bu yarık kanalda 40 adet kaldırım halinde taşlar dizilidir. Bütün taşlarda çeşitli işaretler yapılıdır. Sarı göl doğu tarafında kayalıklarda bir asker ,yeniçeri askeri kayaya tırmanır vaziyette,elinde silah ,kütüklük belinde, sivri külahlı,yan bakar durumda kayaya tırmanır vaziyette resmedilmiştir. Askerin üzerinde bir yan sarkar vaziyettedir. Sarıgölün bir ayağı harami dereye karışır. Suyun karıştığı yerden biraz aşağıda ana kayaya hark(ark) ile domuzluğu oyularak hargın boyu 12 adımdır. Emin ağa namında bir değirmendir. Bu değirmenin içine 3 basamakla inilir. Savak yerine 9 basamakla çıkılır. ılk basamak kırıktır. Domuzluğa yakın sağ duvarın içinde 9 civciv ile bir tavuk, tavuğun başı üzerinde bir civciv yaptık. Bu civcive bir yılan saldırır vaziyettedir. Değirmenden çıkan suyun sağında ve biraz aşağıda bir yerde bir ayağı kırık ayıyı,ayıcıyı yaptık. Ayıcı ayıyı oynatır halde. Ayıcının sopası yanında dayalı ,elinde defi, sigara çubuğu ensesinde sokulu , değirmenin önünde yarık bir kaya,köpek izli taş vardır. Bu taş binek taşıdır. Bu taşın üzerine çıkıp ta arkanı değirmene verip karşıya bakınca küçük bir mağara görülecektir. Bu mağara askıdadır. Kapının yanına kesme bir yol yaptık. Mağaranın kapısından iki kişi girecek genişliktedir. ıçinde bir çift öküzü ,bir çocuk çeker vaziyette yaptık. Değirmenin doğusunda bir kaynak arası duvarla yapılıdır. Değirmenin önünde çayırda bir incir ağacı Emin Ağa değirmeninin güneydoğusuna 15-20 dakika mesafede , 7 basamakla çıkılan bir mağara, bu mağaranın kapısının üzerinde 6 civcive bir yılan saldırır halde , bu yılanın kuyruğunda kahve

[hutame]

değirmeni vardır. Yılana da şahin kuşu saldırır haldedir. Bunların yanında bakraçlı bir --- resmi vardır. Mağaranın tavanında çatlak, bu çatlaktan sol el ile alınacak bir harita vardır. Bu mağaranın kapısının karşısında ,40 adım mesafede Emin Ağaya ait mezar vardır. Başında siyah putlu bir taş vardır. Bu mağaranın önünden geçen patika yolunun üzerinde 12 dikili taş vardır. Yedinci taş putludur. Haramidereye sarıgölün suyunun karıştığı bir noktadan yukarı doğru yürürsek aynı suyun ayağından dönen 3 değirmeni görüp geçeriz. Dereyi daha yukarı takip edersek dağın alan kısımlarında sarı meşeliğe geliriz. Sarı meşeliğin tam ortasında 2 öküz kıç kıça yatar vaziyette yaptık. Öküzlerden birinin boynunda 7 lokmalı zincir. Diğerinde bir çan vardır. Bu oyalandığımız yerler vezir tepenin batı istikametindedir. Biraz daha yukarılarda ki kısımlarda kirazlı yaylada ,bir tek öküz boynunda çan, otlar halde görülecektir. Bu kirazlı yaylaya 2 saat mesafede , Erikli Yaylada pek çok nişanlarımız vardır. Erikli Yaylaya yakın bir yerde top koru içinde ,hamile kadın, elinde bir çocuk ,top koruda 7 adet mezar vardır. Bu mezarlar aslında bir yığmadır.
Not: Sayfa sıralaması belgelerin sayfa düzenine göre yapılmıştır.
Ortada ki yığmanın tam ortasından , kıbleden kuzeye bir kaldırım yol gider. Top koru ardıç ağaçlıdır. Bu top koru alanı girişinden geriye dönüp harami derenin yukarı kısmını takip edince dere ikiye ayrılır. Sağ kola giden şeytan deredir. Şeytan derede 3 tarafı ana taştan hargı(ark) dahi ana taşa oyulmuştur. Hargı 5 adımdır. Bu değirmen Alibey değirmenidir. Değirmen ile dere arasında basamakla çıkılan bir sofra kaya vardır. Sofradan aşağıda 200 adım kireç kuyusu vardır. Biri derenin sağ tarafında, diğerleri sol tarafındadır. Derenin taşları mermer kireç taşlarından olup derenin diğer yakasında ---ılcık ve ıhlamur ağaçları vardır. Dereden aşağıda siyah kırmızılı topraklık ve karşısında ak topraklık vardır. Alibey değirmeni 3 tarafı ana taşa oymadır. 3 sağ, dördü sol tarafta giriş delikleri vardır. Değirmenin içine 3 basamakla girilir. ıçinde sol tarafta bir ocak şömine vardır. Şöminenin içinde bir put vardır. Değirmenin duvarında bir kandil konacak yer vardır. Değirmenin kapısının sağında bir metre boyunda ,bir put değirmenin sol tarafında 7 basamakla savak başına çıkılır. Değirmenin kapısına karşı muska bir çayır, bir dönüm kadar bahçesi vardır. Bu çayırın her üç köşesinde demir kazıklar çakılıdır. Bu değirmenin doğusuna rastlayan dağın birinci tepesini aşarak kazan dereye varırız. Kazan derede her bir tarafı ana taştan oyulmuş ve bizler tarafından kapatılan bir dağarcık değirmeni yaptık. Domuzluktan dökülen suyun altına bir domuz resmini yaptık ve değirmenden biraz aşağıda 5 arşın kadar yükseklikten dökülen suyun altını taşlar ve molozlarla kapadık. Havuza yakın bir yerde bir oturak koltuk taşı vardır. Bu taşın karşısında 30 cm boyunda bir put yaptık. Bu putun bir ucu uzundur. Buradan baktığımızda bir mağara göreceğiz. Bu şelalenin bulunduğu dere suyunda alabalık yaşamaktadır. Şelalenin yukarısında, kayanın yüzünde bir balık resmi vardır. Bu kayada değirmen doğusunda bir fırın ağzı şeklinde bir yer vardır. Dağarcıklı değirmenin önünde yarım dekarlık bir çayır vardır. Orada bir binek taşı, onun yanında karpuz biçiminde yarık bir taş vardır. Yarığın ortasında bir taşta kurt resmi vardır. Değirmene gelen bir kaynak suyu tam 200 arşın mesafeden gelmektedir. Bu sudan su içerken dizimizi dayadığımız taşta küçük bir put,suyun geldiği yerde bir duvar, değirmenin üzerinden bir yol kuzey istikamete doğru talip edersek bir kara orman mevkiinde alnı kesik bir kaya göreceğiz. Bu kayanın ortasında demir halka çakılıdır. Bu taşın yukarısında batıp çıkan su kolsağı vardır. Bu alnı kesik kayanın sol tarafında çam tepesine benzeyen bir yapma oyuk vardır. Bununda sol tarafında tosbağa resmi yapılmıştır. Buranın karşısında ki taşın üzerinde bir koltuk, bu koltuk taşı karşıda ki kayaya bakarsak gözlük biçimindeki halkalı kayayı görürüz. Halkalı kayaya sırtımızı verip , sarp kayalardan döşeme taşlı Bağdat yoluna ineriz. Bu yolu bir arkalayıp oradaki dereden karşıya geçeriz. Halkalı kaya karşısındaki bir yokuşa tırmanırsak bir eski harabelik bir yere geliriz.

[hutame]

Harabeliğin önünde çayırda 3 adet taş yığını vardır. Bu havalide sahte bir çok nişanlarımız vardır. Daha yukarıda kayalıklara çıkarsak kalemden çıkma bir oturak taşı görürüz. Üzerine oturduğumuz zaman alnı kesik kayada ki halka ile aynı hizaya gelir. Halkalı kaya 24 santimetre yüksekliktedir. Yerden 18 santimetre yukardan 6 santimetre bulunan halka iki yataklıdır. Her iki tarafa yatar bu halkalı kayanın sağında ki boğaz içinde suyu ayakta içilebilen taş oluktan, akan bir çeşmeyi buluruz. Taş oluklu çeşmenin önünde büyük taşlarla yapılan bir kaldırım vardır.
Çeşmenin üstünde ki sırtta Sinekli Mağarayı buluruz. Bu mağara Halkalı Kayanın karşısındaki sırtta Sinekli yamaçta bir yerdedir. Sinekli Mağaranın içine girdiğimiz zaman sağ tarafta bir nal resmi vardır. Daha ileride yol ikiye ayrılır. Halkalı kaya önünden geçen taş döşemeli Bağdat Yolunun güney istikametini takip edersek yukarıda sırtta bir Ceneviz Kalesine girince bir türbe görürüz. Sinekli mağaranın diğer kapısından çıkarsak biraz ileride yol ikiye ayrılır.

Sağa gideni kazana benzeyen bir kavis çizerek Kudret Kalesinin dibine gider. Bu kudret kale 14 santimetre yüksekliğinde önü ovaya açılan bir yer altı kalesidir. Kudret kalesinin coğrafyası aslen şöyledir. Dersaadetin güneyinde o zamanlar Dersaadetten tam 7 saatte yelkenliler ile ulaşılan Aksu , Akçay boğazı , dikenli boğazı Yeniköy ormanlarından Kayacık boğazına çok yakın , dört köyün ortasında , Karahasan Köyü, Tahtalı Seyran Köyü, Çukurcambaz köyü, Kayacık Köyü boğazı, Kayacık köyünün her iki tarafı sarımtrak ve kabamsıdır.

Toprağı deve tüyü rengindedir. Ve deniz kenarında Yeniköy ormanlarından kuru bir derede, sarp bir yerdedir. Kudret kalenin doğusunda Sarı kaya pamukçu yokuşu, Kirazlı Yayla, Kel Tepe, Karatepe, Vezir Tepe, Kuru dere, Tarihi bent, Kuru duvar, Top Koru , büyük yığma , zehirli kuyu bunlar tamamen doğudadır. Kudret kayanın güneyinde Emin Ağa değirmeni, sulu dere,ayran pınarı, Hora tepe , baskılı kaya, kapı kaya ,sarı göl, iki öküzler, sarı meşelik ,harami dere , şeytan dere, büyük şarlak,topal ayılar. Güney batısında 3 dere çatağı, büyük ayı, şarlak çakıl yığını, isli mağara, dağarcılı değirmen, Ceneviz Kalesi , Çimenika kalesi, suyu ayakta içilebilen taş oluklu çeşme, top koru 7 mezarlar, batısında kiremitli mandıra, kömür kuyusu, --- çeşmesi, 2 yol ağzında bir çeşme, 2 yol ağzında bir mezar, kuzey batısında kurt kaya kale 21 kulaç derinliğinde 4 köşe kuyu dibek taşı,kuru insan kafası kudret kaleye sadece batıdan doğuya girilir.

Kaleye çıkarken yanda bir mağaranın kapısının üzerinde bayyoza şişe iki adet mağaranın içinde bir derviş oturmuş durumda, kalenin üzerinde taş kaldırımla çevrili bir mezar vardır. Kudret kayanın üzerine çıkılırken bir sahanlık su toplama yeri , kudret kalenin doğu kısmında bir birine bağlı yedi adet put kuş resimleri ve 3 adet mağara delikleri vardır. bu deliklerin ikisine merdiven dayanabilir. Kayanın güney kısmında bir çerçevede 3 adet oynayan kızlar resmedilmiştir.

Kayanın güney kısmında tuvalet kanalı, bu kanalın ucu güneye doğru dereye iner. Kalenin güney batısında yaya mağarası vardır. Mağaraya yan yan gelinir. Mağarada baca vardır. bu mağaranın 35 adım güney batısında bir dervişe benzeyen bir taş vardır. taşın altında 3 adet burgu deliği vardır. kalenin doğusunda kel bir tepenin üzerinde 3 adet mezar vardır. kudret kalenin doğusunda büyük bir yığma vardır. Bu yığın taş yığınıdır. Yığmanın hemen altında yan giden bir zehirli kuyu vardır. Yani 780 kişinin zehirlendiği Horasan duvarlı ranzalı

[hutame]

mürettebat yatakhanelerine gider. Burada ilelebet payidar olacaktır. Kudret kalenin doğusundan gelen dere kurudur. Güney batıdan gelen sulu dere ile çatak yapar.
Bu çatakta Emin ağanın değirmeni vardır. bu çataktan az aşağıda derenin suyu mavi gölet denilen bir gölete dökülür. Bu gölette su çoğalma olayı yaratır. Sebebi de kuru dere çift katlı dere olduğu için ikinci katın suyu gölete bağlıdır, gizlidir ve soğuk su budur. Arazinin suyunu emdirip tarihi bent denilen doğudan gelip batıya uzanan bendin altına gizli olarak verilmiştir. Kudret kalenin doğusundan gelen dere ile güneybatıdan gelen dere çat yapar.

Sulu dere çatak yapmadan evvel kudret kalenin güneyini yalayıp geçer. Derede burada (Z) çizer. Bu (Z) çizen derenin tam ortasından bir kaldırım yol geçer. Burada ki kaldırımlı yol iki kaya arasında biter. Kaldırımın bittiği yerin sol tarafında siyah bir taşta domuz resmi yapılmıştır. Kalenin güneyindeki sarı göl on iki metre uzunluğunda bakır tellerle üzeri kapanmıştır. Bu gölün tam güneyinde yedi baskılı kayanın önünde bir bakır çubuk sarı göle karşı uzanır.Çubuklu sarı göl bulunmuş olur. Gölün üzerinde fotere benzeyen bir taş vardır. bu foterin kenarlarında iki adet güvercin vardır. bu göle yakın bir Çerkez eğeri ,siyahtır. Kudret kalenin güneyinde ki şelalenin sağında dikili duran kayalarda Çakıl yığını vardır. kudret kalenin güney batısında 35 dakika mesafede Ceneviz kale mevcuttur. Bu kalenin üzerinde yedi adet mezar vardır. bu kaleye güney batıdan girilir.

Yolun sağında 2 adet kule yığını sol tarafta bir adet kulenin taşları içeri yıkılmıştır. Bu yıkıntı taşların altında bir ayak izi vardır. bu kalenin kayalarında kömür gölcüğü resmi yapılmıştır. Bu kalenin üzerinde taşta tabanca resmi yapılmıştır. Bu kaleye gelen yolun solunda bir çeşmenin suyu diğer bir kaynak suyu ile aşağıda birleşir. Birleştiği yerde su kapalı bir teknenin altından kaybolur. Bu batan su Kudret Kalesine giden gizli sudur. Kudret kalenin üzerinde yedi adet değirmen taşı üst üstedir. Kudret kalenin kuzeyinden bakıldığı zaman tabiat görünümlü 3 adet set vardır. kudret kalenin eteklerinde , saçakları altında 40 hayvan bağlanacak ve ahırlık mevcuttur.
Tabanı taş döşelidir. Bu ahırda halka ve yemlikler vardır. mağaranın sol tarafında çobanın odası vardır. duvarda ateş yanan bir delik vardır. bu mağaranın kapısı önünde yedi adet dikili taş vardır. kazana benzeyen kavis çizer. Yoldan sola giden yolu takip edersek buradan kapı kayaya varırız. Kapı kayada güğümden su döken --- kabartmaları yaptık. Kapı kaya geçidine yedi kişi yan yana dursun bu geçit kapanır. Kapı kayanın sağ tarafında kiremit ocağı vardır. Bu ocakta 2000 okka gümüş para geçerlidir. Kapı kayanın solundan dere geçer. Kapı kayanın solunda 3 arşın uzunluğunda bir yılan resmi kapı kayadan geçtikten sonra yedi keseciler keçi deresine indik. Yolu kaybetmemek için yol boyunca kırk bir adet klavuz taşı diktik. Bu taşların 39 uncusu putludur. Kapı kayaya sarı ve çatal kaya tam 45 dakikadır. Nihayet bu yolda ikiye ayrılır. Birinci arpa tarlası Lefter’in mevkiine , ikinci şahin kaya ve kartal kayaya gider. Şahin kayanın ortasında bir mağara küçücüktür. Mağaranın kapısın altında kurşunla çakılı dört adet çingene çivisi çakılıdır. Bu mağaraya 3 basamakla girilir.

Mağaranın içinde sol tarafta ocak yapılmıştır. Kartal kaya kartal kayada kartal süzülür şekilde durur. Kartalın altında yuva vardır. Yuva ile kartalın arasında bir gül resmi yapılmıştır. Kartalın altında mağaranın kapısından girerken sağda çerçeve resmi vardır.

Mağaranın ortasında sıçan çukuru vardır. Bir ismi de sıçal çukurudur. Mağaranın tavanında bilek kalınlığında bir halka vardır. halka yerden 22 arşın yüksektedir. Kayanın üzerinde dört köşe bir tekne , dört köşelerinde de matkap delikleri vardır. Kartal kayanın karşısında sivri kayada ağzı açık fırtına benzeyen bir mağara görülür. içerisinde dört köşeli bir sofra taşı vardır.

[hutame]

Diğer yol ise berber damları önünden geçtikten sonra merkez hükümetlik yapmış ilk Osmanlı kasabasına gider. Bu yol çok uzun bir yoldur ve daima eski ana yolu takip edip yolun sağ tarafından gidersek sandık biçiminde bir mermer sandık olup yol boyunda putlar ve çok aldatıcı sahte son derece oyalayıcı resimler yaptık. Birbirini takip eden bir çok rezil hane nişanlarımızı da göreceksiniz. Bu yolu takiben kurt tepe çatal tepeye çıkarız. Çıkarken kesme kayalar arasında tepenin orta kısımlarında yolun dibinde yatan bir kayada büyük bir kurt resmi vardır.

Kutrun ağzı açıktır. Salyaları akar vaziyettedir. Buraya yakın bir dibek taşı içinde Volcan’ın mühürlü putu , bir insan kafası, bir kılıç resmi yapılmıştır. Karşısında ki yolu devam edince doğru tepe üzerine çıkarız. Burada sivri bir mezar vardır. ve aynı yolu takip edersek merkezi hükümetlik yapan Osmanlı şehri Hüdavendigar’a birbuçuk saat sürer. Bu yokuşun hakim bir yerinde 3 deve resmi vardır. biri çuval yüklü ikincisi sandık yüklü, üçüncüsü boş ve arkasına bakar vaziyettedir.

Bunun ilerisinde tatlı bir yokuş vardır. adına pamukçu derler. Bu yokuşta yedi adet taş dikilidir. Yokuşun üzerinde dama taşı vardır. Dama taşının 200 uçurum tarafında 2 mezar vardır. pamukçu yokuşunun bitim noktasında bir balık, bir ok, bir nal , balık oka ok nala bakar vaziyettedir. Bu işaretler dama taşının ve mezarların işaretidir. Orada bir değirmen vardır. bu dere kuru deredir. Şeytan değirmenidir.

Bu kuru dere Karacalar köyünün yakınından ve arkasından geçer. Bu derede ayrıca posta güvercini vardır. bu kuru dereye yukarı takip edersek Manol Uzun Ali değirmenini iki dere çatağında buluruz. Değirmenin iki tarafı kayaya oyulmuştur. Savak yerine 9 basamak çıkılır. Değirmene 3 basamakla girilir. Değirmenin sağ duvarında boz bir taş üzerinde işaretler, bir sol ayak içinde put, bir sağ el içinde put, yarım adam resmi önünde beyaz put.

Burası karlı dağdadır. Burayı kapatan Mikail kaptan , Martin kaptan ve Timuryanidir. Bu dere üzerine kurulmuş yedi dereye karşı Karahasan köprüsü mevcuttur. Bu köprünün üzerinden değirmen arkı geçirilmiştir. 3 kemerli orta kemerin üstünde geyik kafası yapılmış bir tepsi içinde dört köşesinde geyiğin ayakları resmedilmiştir. Sol kemerin altında put vardır. kemerdeki dört köşeli taşta Karahasan yazısı mevcuttur. Bu köprünün batı ayağındaki kayada 3 delik vardır.

Köprünün batısına 25 adım mesafede bir kuyu vardır. köprünün güney doğusunda kayanın dibinde küçük bir mağara vardır. bu mağarada insan kafasını andırır taşlar vardır. Mağaranın tabanı toprak döşelidir. Köprünün doğusunda 10 dakikalık mesafede 3 mezar vardır. ortadaki mezarın başında sarıklı bir kellenin alnında yılan resmi mevcuttur.

Karahasan köprüsünün ilerisinde ,batısında bir Yeniköy içerisinde Hersek köyü arasında minare kaya mevcuttur. Bu minare kaya 40 basamaklıdır. 26 tanesi kırıktır. 12inci basamağında seksen santim boyunda bir put vardır. bu kayanın bir imside ezan kayasıdır. Bu kaya sarıdır. Köprüden iki yüz arşın aşağıdadır. Karahasan köprüsünün içinden geçip dere yukarı devam edersek üç taşlı küçük Hora tepenin altında Mari Sarsamka Deli Ali Papazının değirmenini ve mağarasını buluruz.

[hutame]

Bu değirmende , mağarada çok nişanlar yaptık. Sebebi de Türk Zasptiyeleri bizi sıkıştırdığında 3 ay kalmak zorunda kaldık. Değirmenin tam ortasında Sarsamka Papzın cesedini gömdük. Bize hainlik yaptı, öldürdük,koyduk. Adına da Sarsamkanın değirmeni dedik. Değirmenin karşısında , doğusunda bir siyah taşta kama resmi Sarsamkanın 43 senelik soygun yapmış olduğu varlık buradadır. Bu değirmenin arka duvarında 3 adet delik vardır. değirmenin üstünde Hora tepesi mağara arkının duvarındadır.

Buradan yol yukarıya devam eder. Bu yol ileride ikiye ayrılır. Bu iki yolun çatağında 40 adım boyunda sarı ---ın mezarı vardır. bu mezarın başındaki taş beni buraya meçhul bir asker koydu. Ayak taşındaki taşta yazıda karnımda yılan var. Bu mezarın etrafında 40 adet taş öbekleri vardır. bu taş öbekleri sarı ---ın yanında bulunan 40 cariyelerin mezarlarıdır. Buraya çalı Çukur cambaz köyü çok yakındır. Bu köy 30 hanelik bir köydür. Bu köyün 3 yönü de kayalıkla kaplıdır.

Sadece güney yönü açıktır. Bu köye cambaz kayalar dediğimiz tel halatlarla geçilirdi. Bu köyün karşısında dere içinde 3 burun çıkıntısı vardır. her burun önünde birer dibek taşları vardır. doğuya bakan dibek taşının doğu ucu kırıktır. Buradan dere yukarı doğuya devam edersek önü çukur olan kemikli mağarayı buluruz. Bu mağara içinde kemik ve kül yığını altında demir ızgaralarla ikinci kaat inilir. 40 adet generalin cesetleri vardır.

Burada bulunan türbe aslında türbe değil bir yığmadır. Yanından taş oyma nöbetçi barakası , barakanın bir tarafında alnında doğu tarafında bütün bir ay resmi, karşısında yarım ay resmi karşılıklıdır. Burada rakamlar vardır. Bu rakamlar krokidir. Bu tepede bir kahve tepsisi ve alt alta sekiz fincan , bir cezve ,az önünde iki çift rakamlar görülür. Diğer tek rakamlar ile karşılaştırılır. Şifre okunacak, buradaki 12 para yerlerini ve ziynetleri tespit edilmiş olacaktır.

Buralarda yol ikiye ayrılır. Tepeye çıkarken ambar kaya altında bir pınar, önünde yarım değirmen taşı,üzerinde put . bu pınarın arkası kuru duvar türbeye çıkarken diğer yolu devam edersek bu yol Hora tepesine gider. Yolun solunda bir çeşme taşında karaca resmi vardır. birinde üzüm salkımı resmi vardır. çeşmenin arka ilerisinde dört köşe yontulmuş taş üzerinde bir kemençe resmi o civarda bir sakallı keçi resmi, bu çeşmenin güneyinde bir ziynet mezarı vardır. bu çeşmenin ismi Ağ Pınarı veya ayran pınarıdır.

Hora tepesinin orta yerinde hasır şeklinde bir siyah taş sandık biçiminde , köşesinde sancak deliği vardır. bu civarda kudret hamamları vardır. Kudret hamamı Manika Çiftliği yakınındadır. Kudret hamamına giden kaldırım yolda karaca ve köpek izleri vardır. Hamamın arka kayalarında bir kadın elinde bir çocuk tutar şekildedir. Hamamlara karşı kayalardan birinde 366 rakamlı kaya üzerinde karaca izleri olup bu kaya ot yığınına benzemektedir. Bizler bu kayaya nohutlu kaya dedik, ismini verdik. Bu kayanın üzerinde bir delik vardır.

Horasanla kapalıdır. Bu kayanın aslı istikametinde Vezir Paşa köyü vardır. bu hamamın bir yerinden su çıkar. Çıktığı yerde yuvarlak bir göbek taşı vardır. taşın kenarındaki taşlar kaldırım gibi döşelidir. Yedi keseciler deresi hamamın doğusunda bir yerdedir. Bu derede bir şeytan değirmeni vardır. bu derede iki mağara vardır. birinde yedi yavrulu tavuk vardır. bu dereden aşağıda Harami dere ile birleşir.

[hutame]

sivri Tam iki derenin çatağında iki tarafı ana kayadan oyulmuş beş basamakla savak yerine çıkılan Uzun Ali değirmeni vardır. bu değirmen ikinci zengin değirmendir. Soldan, doğudan gelen dereye girersek bu derede her tarafı ana kayaya oyulmuş Kümbeliye birlik değirmeni vardır. bu değirmenin dört adet giriş delikleri vardır. 3 basamakla değirmene girilir. Değirmenin sağ duvarında 7 adet elbise asılacak delikler vardır.

Değirmenin sol duvarında yedi adet veya sekiz rakamları vardır. Altında bir ocak yeri vardır. değirmenin ortasında yerde muska üçgen bir taş vardır. kapının önünde bir binek taşı vardır. cephesinde çapraz resimleri vardır. değirmenin arkasında 5 metre , bir Karataş ta köpek resmi vardır. bu taşın üstünde bir cezve vardır. değirmenin üzerine iki buçuk basamakla üzerine çıkılan oturabilen bir sofra kaya vardır. Bu değirmen 10 dakika aşağıda Kükürtlü pınar vardır.

Kumpanya asırlık değirmenin arkı Bin adımdır. Ana kayadan kesilmiştir. Kuru dere il sulu dereden suyunu alır. Bir taşı kesemediler etrafını döndüler. Bu taş bir put olup bir de eski Türkçe yazılar vardır. bu taştan tam altmış adım yukarıda baskılı kaya diye bir kaya vardır. nu kayada volcanın mühürü vardır.

Bu değirmen bin adımdır. Pınar gelir. Pınarın arkası kuru duvarla yapılıdır. Bu pınarın ismi doğu pınarıdır. Bu değirmen üç tepenin arasında bir çukur yerdedir. Ortada ki tepenin üzerinde taşlar uzaktan koyunlar yatar vaziyette görülür. Kumpanya birlik değirmenine kapı kaya on dakika çeker. 45 dakika çatal kaya bir buçuk saat , sarı meşelikte ki iki öküzler 45 dakika çeker bu değirmenden.

45 dakika aşağıda yedi at bağlanan yeri mevcuttur. Yedi at bağlanan yerde yedi adet yemlik, yedi adet taştan oyma tokalar mevcuttur. 6 taş kaldırım döşelidir. 7 atlı ahırın kapısına sırtımızı verirsek karşımızda ki kayada Volcan ,Ali bey, Ali Beyin hanımı başında şapka Volcanın kolunda bir baston . kumpanya birlik değirmeni Karahasan köprüsüne iki buçuk saat çeker. Karatepenin eteğindedir. Ceneviz kalesi bir buçuk saat çeker. O dereden yukarı doğru keçi deresinde çok mağaralar vardır. bu deredeki mağaralardan bazıları şunlardır.

Bir mağarada yan yatmış gemi resmi, diğerinde ters gemi resmi, diğerinde ise yüzer gemi resimleri vardır. buraya en yakın köyler şunlardır. Savla köyü bu köyün 1 saat yirmi dakika mesafede Ali bey değirmeni vardır. bu değirmene 3 basamakla girilir. Değirmenin savak başına 7 basamakla çıkılır. Savak yerinde bir yengeç resmi vardır. değirmenin önünde binek taşında köpek izi, değirmenin karşısında çayırda, meralıkta civcivli tavuk , birbirine sarılmış iki domuz ve bir yılan vardır.

Bu civarda bir mağara kapısında iki yılan bir delikten içeri girer, diğeri dışarı çıkar vaziyettedir. Mağaralarda aslan ve kaplan resimleri vardır. bu mağaralar kapalıdır. Uzun ali değirmeninin doğusundaki kayalarda değirmen taşı oyulmuş ,yarım bırakılmış , bu dağlarda pek çok böyle bir çoklarına rastlayabiliriz. Doğuda ki kuru boğaz içinde bir acı su kaynağı vardır. Bu yarım bırakılmıştır. Değirmen taşlarının arasında ana kayaya oyulmuş ve yarım bırakılmıştır.

Bu arkın karşı tarafında sırtta ufak bir dere başlangıcında burunun 13 adım kayanın burnunda geyik , arkasında yavru arkaya bakar, diğer burunda ise doksan adım mesafede

[hutame]

külahlı potur pantalonlu bir avcı diz çökmüş,nişan almış vaziyette ateş ediyor. Bu derede hiç su bulunmaz. Buraya yakın odalar ve yatak yerleri olan bir mağara vardır. Bütün bunların olduğu tepenin üstü düzlüktür. Bu tepede araları 29 ara ile nalbant alanında nalbant takımlarını taşlara işlenmiş vaziyettedir.

Buranın doğu tarafına gelen keçi dere içinde yazı colatı bir yerde ana domuz arkasında 6 yavrulu domuz vardır. bu domuzlardan üç yerde daha vardır. buranın doğusunda ki kayalarda Timuryaninin 4 at koşulu bir ispiti kırık sürücüsünün elinde kamçı,atlar koşar vaziyette,dört tekerlekli ,tekerlerin arasında bir poli köpeği bulunan paytonu yapmış vaziyettedir. Bu paytonun arkasında atlı süvariler resmedilmiştir. Bu atların baktığı yönde bir buçuk saat mesafede

Balkaya namında bir balkaya vardır. bu balkayada arı petekleri resimleri vardır. arıların giriş çıkışlarına yarayan iki adet çerçeve gibi delikler vardır. Bal kayanın arka kısmından 19 adet basamakla üzerine çıkılır. Bal kayanın üzerinde 20 kişi tarafından getirilme bir siyah taş vardır. bu taşın altında 25 metre derinliğinde bir kuyu vardır. Bal kayadan 2,5 saat ileride Yörük yaylasına gidilir.

Bu Yörük yaylasının bir hakim tepesinde ufak tepecikler vardır. bunlar yedi adettir. Buraya bizler tarafından top koru adı verildi. Ortada ki yığmanın tam ortasında kıbleden kuzeye, tam ortasından kaldırım döşeli yol vardır. yani yığmayı kaldırım ikiye böler. Buraya yakın erikli yaylasında bir soğuk su kaynağı vardır. kaynağın yakınında çam ağacı vardır. bu çam ağacı ile kaynağın arasında üçler diye bir türbe vardır. buraya yakın bozyaka kasabası harabeliği vardır. buranın alt kısmındaki yol bizi karanlık dereye indirir.

Buradaki Yörük yaylasına gidecek yolda türbe tepe,vezir hanı,kudret hamamlarına üç yol ağzında sarı--- mezarı vardır. buraya Karagöz , Savlan, Danagöz köyleri yakındır. Yine aynı mıntıkada Tekkeli köyü olup burada bir ziyaret türbesi vardır. Bu civarda Çaltı dere köyü , yolun başında önü düzlük,üzerinde bir burunda kaya üzerinde denize dalacakmış gibi bir balık resmi vardır. Göksuyun başında üç tepeler vardır. su orta tepenin dibinden çıkar.

Bu su Hersek köyünün yanından geçer. Aşağıda büyük bir su uçuğun yukarıya doğru 103 adım gidersek 4 köşeli büyükçe bir taşın üstünde bir oyuk, bir de koyun başı sığacak şekilde çakılı bir halkayı görürüz. Buraya yakın üç basamakla çıkılabilen üstü düz daireli bir kaya olup, iki dairenin birinden çekilmiş su oluğu vardır.

Buraya yakın bir koltuk taşı ile dede mezarı vardır. bu civara yakın Hora köyü vardır. hora köyü yakınlarında sırtında cüppe , elinde tesbih derviş resmi vardır. 35 adım karşısında papaz boynunda bir put boynunda zincirli put vardır. Muradiye köyü yakınlarındaki kayalarda gelin alayı , gelin atın üstünde ,a tın ayağı kırık,çalgılar önde , buraya ayı deresi yakındır.

Ayı deresinde çok bol miktarda resimler vardır. domuz resimleridir. Derenin orta kısımlarında bir su yarıntısı karşısında altın ocağı suyu karşısıntısı ile sarp derenin birleştiği yerde burun vardır. bu burnun en sarp yerinde yüksekçe oturak bir değirmen kayası, dört köşesinde dört adet put vardır. bu dereye uzun hasan deresi denir. Uzun hasan deresinin uzun hasan değirmeni vardır. bu değirmen üzerinde büyük korkunç bir kaya vardır. üzerinde kurt resmi vardır.

[hutame]

Bu kaya değirmenin üzerine düşecekmiş gibidir. Değirmenin ön kısmında manda gibi siyah taş üzerinde tekrar kurt resmi vardır. buraya yakın topla geyik resmi vardır. Hakiki bölgemiz buradan başlar. Nişanlarımız 12 dağda mevcuttur. Deniz generali ızmit Akmeşe köyünden Ermeni Hacı Torosoğlu Manuk Bey, korsan çete başı Timuryanidir. Son merkezimiz Sakarya Yeşil dağdır. ıskele kasabası denizden merkezimizdir.

Bahsettiğimiz köyler bir yerde aranmaz araları çok menzilli ve geniştir. Bu köyler 13 kasabaya taksim edilmiştir. Her bir kasabaya 4 köy düşer. Ermeni Timuryani Manuk Bey sene rumi 29.03.1210 miladi 12/06/1794


Aksu Boğazı iskele kasabası muhiti içinde bir Perşembe günü saat gece 11:20 Saadeti Aliye yani ıstanbul merkez hazine nazırı Artin Gazosyan , Emin ağa ıstanbul ızmit ikametgahlı. Bir akçay aksu deresi boyu bir taşlık boğaza çıktık. Karadan karakütük at kaydı mıntıkası sarı meşelik havalisinden Handere kumpanya birlik değirmenine Dikenli boğaz büyük dere 6 saat Karaköse köyü kuzey tarafından Göksu yan tarafında kalır. Aşağıda Vezir hanı ve ayran pınar , karşı üst tarafında Kırcali köyü kirazlı yaylası ve o civarda kudret hamamları vardır.

Kuzeyinde dikme tepe köyü doğu yönünde yirmi dakika altında hersek yeni köyü vardır. vezir handan iki saat mesafede tahtalı köyü vardır. karşısında Manok çiftliği ve manastır tepesi bir adacık halinde her tarafı nehirle çevrilmiştir. Orta yerde bir tepe üzerinde dana gözceli, başköy ve alagöz , börekli köyü, çini köprüsüne 12 saat mesafede paşa köyü vardır. ömer köyü üç saat üstünde ve paşa köyünün tam batısında kırk dakika Alibey köyü vardır. toprağı deve tüyü rengindedir. Düz çayır içinde olup halkı Kendir ve pamuk ekerler. Kendileri dokur, kendileri giyerler. Bu köyün ahalisi hep beyaz giyerler.

Alibey köyünün ormanları pelit ve meşe,pürenliktir. Alibey köyü ormanlarından ilk şahin kaya görülür. Buradaki yol Şama gider. Yolun karşı tarafında Hora tepesi ve >çalgı mağara vardır. burada çayırda sıra ile dizilmiş 18 adet taş dikilidir. Bu mevkide dere içinde sofra kaya vardır. yanında dikili dört adet taş vardır. üzerinde yedi kaşık,yedi çatal, bir ekmek dilimi bir d eyedi plakalaı zincirli çakı olacak. Zincirli derenin karşı tarafında yüksekte bir mağara vardır. mağaraya girerken kapının üzerinde sandık biçiminde bir taş, denize yakın iki kaya arasında mağaraya arkamızı verdiğimiz zaman karşımıza merdivenlerde martı kuşları resmini görürürz.

Martı kuşları bir kovadan su içmeye gidiyor. Geyik bir civcivde. Geyiğin tepenin üstünde bir mağara mevcuttur. Mağaranın yanında bir kapı omzunda bir kapı , su bakırlarıyla yan bakıyor. Baktığı yerde ayakları dolaklı bir avcı elinde silah taşa tırmanır vaziyette mağaranın kapısının karşısında bir kurşun atım mesafede bir avcı zağar köpeği , avcının hedefi geyik nişan almış vaziyettedir. Buradaki --- Bizans Konstantinin ---ıdır. Burası eski Bağdat yoludur. Burayı tanımak için 3 metre yükseklikte bir yığma tepedir.

Ayrıca burada üç tepe vardır. bu havalide topla ayı ile topal geyik resimleri görülecektir. 40 okkalık kantar vardır. bu civarda kuyu vardır. kuyudan 200 metre yukarıda bir şaraphane vardır. bu civarda birde yazılı taş vardır. bu taşın doğusunda bir tava resmi vardır. buranın ilerisinde dalgalı arazi vardır. karşısında üç tepeler vardır. orta tepenin ortasından bir yol geçer. Tepenin üstünde bir taş, --- elini yüzüne dayamış sandalyede oturur vaziyettedir. Güneyine doğru üç kuyular vardır. burası ıznik Çaltı dere köyüdür.

[hutame]

Sakarya ,Anda dağı yeşildağda haramidere ve şeytan dere çatağında, kavisinde anataşta bir Uzun ali bey monak bey değirmenini yapmış olduk. Dağın içinde mağara yada içindeki aşağıdaki dönen bir değirmenin altında ekin sepetini yaptık. ısmini de Ali Bey değirmeni dedik. Burası 4 köyün arası bir yerdir. Alibey köyü ,kayacık köyü, Çukur Canbaz köyü, tahtalı köy arası bir yerdir. Burası Karlı Dağdadır. Bursa Hüdavendigar muhitinde Karlı dağda mevcut bulunan bir mağara direkli mağara denir. Mağara içinde küfe ile saman yakılacak.

ıki gözcüden biri mağaranın üstünde birde önünde kalacak. Saman yanınca meydana gelen dumanın üstte topraktan dışarı çıktığı görülecek. Bundan anlarız direkli mağara olduğunu. Bandırma bozyaka muhidi içinde çete başı manuk bey timuryani, katırcı yani Anderya kaptan Mihail kaptan beraberlikleri ile geleceğiz Bir faytona., tekerleği kırıktır. Paytonun yanında pali köpeği var. Buradan sofra kayaya 90 adım mesafe vardır. bu civarda bir cami resmi kurt derededir. Bir ayı bakıyor oraya. Ayının arkasında karataşta tavşan resmi var.


Arkasınd a bişr köpek resmi görülecek ayının ense kısmında bir çubuk sokuludur. Burada bir kaynak olacak. Kaynaktan yukarıda 300 adım uzakta 2 kayın ağacı var. Ayıcısız topal ayıda 3 dere ağzında doğusuna gelen bir bayırdan sonra dikili bir taşta üstü putludur. Monak Beyin paytonu kenara da yüksek sergenden yürüyerek yanına varacağımız delik küçüktür. Solumuzu vererek gireceğiz. Girerken deliğin ağzında bir put var. ıçeriye girdikten sonra sol tarafta bir payton resmi var. Oradan döneceğiz kanaraya. Onun yanında iki çakmaklı bir tabanca var. Sergene namluların birisinin ucu üst karataşa yani sinekli mağaraya diğer namlunun ucu bıyıklı alinin değirmenine işaret eder.

Değirmenin başında arkta, iki adet istavroz var. Kapıdan aşağıda derenin yanında kül ve pisliklerin atıldığı yer , küllüğün karşısında ki bir tepede derenin kenarında bir çınar ağacı var. Bu çınara üç kardeşler ağacı derle. Üç çataldır. Yanından su çıkıyor. Oradan döneceğiz. Değirmenin üstündeki üzerinde köpek budu bulunan taşa çıkacağız. Bu taş deliklidir. Bu taşta yedi yavrulu tavuk resmi vardır. değirmenin arkasında ki kacak kapısında dikilidir.

Değirmen önünde açıkta çayırda bir binek taşı, tam üzerinde üç köpek ayağı izi vardır. değirmenin içinde sol tarafta bir ocak vardır. değirmenin kırk adım aşağısında bir kuru duvar vardır. bu havalede yani değirmene yakın gelen bir kaynak suyu vardır. suyun taşında bir bakır kulp işareti vardır. değirmenin altındaki dere boyunda yassı bir taş vardır. üzerinden derenin suyu geçer. O taşın ortasında soba borusu gibi bir delik vardır. bu değirmene konan para Cezayirden gelen Kosto soygunu ,bu para emine reis burnundan çıkarılıp oniki saatte develerle buraya getirildi. Bizim nişanlarımızda budur. Çete başı Timuryani Manok bey sene 1833

Baran kaya sene 1834. 31 çete başı ve 72 mürettebatla birlikte Karadeniz Kırımdan gelen gemiyi esir aldık. Bozyaka kasabası yani Bandırma muhitinde deve otu köyünün doğusunda seren kaya denilen bir Sarıkaya katırlarla tam kırk katırla taşıdık. Yetmiş iki kişi ile yerleştirdik. Kayanın yüzüne 14 adım uzunluğunda bir oyma yılan çerçeve içinde ve deliğe giren vaziyette yaptık. Dikkat mağarayı tanımak için doğusunda yedi yığma mezarlar yaptık.